11 Δεκ 2018 Λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος αποκαλείται η παρουσία λίθων σε οποιοδήποτε σημείο της αποχετευτικής οδού αυτού, όπως στα νεφρά, στους ουρητήρες, στην ουροδόχο κύστη ή στην ουρήθρα. Οι λίθοι του ουροποιητικού σχηματίζονται όταν ιχνοστοιχεία ή όξινα άλατα στα ούρα κρυσταλλοποιούνται. Παρότι οι περισσότεροι λίθοι αποβάλλονται με την ούρηση, σε αρκετές περιπτώσεις απαιτείται θεραπευτική παρέμβαση για την αφαίρεση αυτών.
Η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος αποτελεί μία νόσο με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Έχει αναφερθεί ότι 15% των ανδρών και 7% των γυναικών θα εμφανίσουν λίθο έστω μία φορά στη ζωή τους, με συχνές δε υποτροπές (10% στο έτος και 50% στη δεκαετία).
Οι σημαντικότεροι παράγοντες για τη δημηουργία λίθων είναι:
- η ηλικία (κυρίως μεταξύ 30 και 50 ετών)
- το φύλο (οι άνδρες προσβάλλονται τρείς φορές συχνότερα από τις γυναίκες)
- το οικογενειακό ιστορικό λιθίασης,
- η πλούσια σε ζωϊκά λιπη και λευκώματα διατροφή,
- η παχυσαρκία, και
- οι κλιματολογικές και επαγγελματικές συνθήκες
Η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος μπορεί να διαδραμεί ασυμπτωματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σύνηθες είναι να ανακαλύπτεται τυχαία σε κάποια απεικονιστική εξέταση ρουτίνας. Είναι όμως αρκετές οι περιπτώσεις που εμφανίζεται κλινικά ως επεισόδιο οσφυϊκού κωλικοειδούς πόνου από την απόφραξη που προκαλείται στο ουροποιητικό σύστημα, όταν κάποιος λίθος βρέθει μέσα στον ουρητήρα, εμποδίζοντας έτσι την ροή των ούρων από το νεφρό. Ο κολικός εμφανίζεται αιφνίδια και συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από έντονη ναυτία και εμετό. Ο ασθενείς κινείται συνεχώς, δίχως να βρίσκει ανακούφιση σε οποιαδήποτε θέση. Ο πόνος από την περιοχή του νεφρού αντανακλάται στην κοιλιακή χώρα, στην κύστη ή στα έξω γενητικά όργανα. Συναντάται δε συχνά μακροσκοπική ή μικροσκοπική αιματουρία. Εμπύρετες καταστάσεις δεν συναντόνται παρα μόνο σε περιπτώσεις που έχουν επιπλακεί με ουρολοιμώξεις.
Η διάγνωση της λιθίασης γίνεται από το ιστορικό, την κλινική εξέταση, τις απαραίτητες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις προς επιβεβαίωση της διάγνωσης, της εκτίμηση της ανατομίας του ουροποιητικού και της λειτουργικότητας του νεφρού, καθώς και της ανίχνευσης πιθανών υπεύθυνων παραγόντων για το σχηματισμό λιθών. Πίο συγκεκριμένα:
- Εργαστηριακές εξετάσεις: γενική εξέταση και καλλιέργεια ούρων, βιοχημικές εξετάσεις αίματος για επίπεδα ουρίας, κρεατινίνης, ουρικού οξέος, και ασβεστίου, συλλογή ούρων 24ώρου και ανάλυση λίθου εφόσον απομονωθεί ο λίθος.
- Απεικονιστικές εξετάσεις: ακτονογραφεία νεφρών-ουρητήρων-κύστης (α/αΝΟΚ), υπερηχογραφικός έλεγχος ουροποιητικού, αξονική τομογραφία χωρίς σκιαγραφικό μέσο.
Η θεραπευτική προσέγγιση της λιθίασης έχει ως στόχο την αντιμετώπιση του έντονου πόνου, την απομάκρυνση της λίθου, και την πρόληψη υποτροπιών. Ειναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν απαιτούν όλοι οι λίθοι άμεση θεραπευτική χειρουργική παράμβαση, εκτός εάν α. προκαλούν έντονη συμπτωματολογία, β. σηματική απόφραξη, γ. δεν μπορούν να αποβληθούν αυτόματα, δ. συνυπάρχει φλεγμονή ή παρατηρείται έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας. Συνήθως νεφρικοί ή ουρητηρικοί λίθοι αποβάλλονται από το σώμα αυτόματα με την ούρηση. Ο χρόνος αποβολής όμως είναι ασαφής, εφόσος σχετίζεται τόσο με το μέγεδθος όσο και τη θέση της λίθου. Για την αποφυγή νεφρικών κολικών κατά τη μετατόποιση της λίθου χορηγούνται συχνά αναλγητικά, όπως μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη σε συνδυασμό με α-αποκλειστές για την ευκολότερη αποβολή της λίθου. Κατά τη διάρκεια αυτής της συντηρητικής αντιμετώπισης απαιτείται στενή τακτική παρακολούθηση από το θεράποντα ιατρό.
Η επεμβατική αντιμετώπιση της λιθίασης συνίσταται στη θραύση και την άμεση απομάκρυνση του λίθου. Στις σύγχρονες μεθόδους περιλαμβάνονται
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL): Ακουστικά κύματα υψηλής ενέργειας παράγονται από μία πηγή έξω από το σώμα και μεταδίδονται διαμέσου του δέρματος εστιαζόμενα πάνω στο λίθο. Οι μεγάλοι και σκληροί λίθοι δύσκολα θρυμματίζονται με αυτή τη μέδοθο, ενώ μέχρι τα λιθιασικά συγκρίματα να αποβληθούν από το νεφρό, προκαλόνται κολικοί.
- Διαδερμική νεφρολιθοτριψία: Αποτελεί χειρουργείο υπό γενική αναισθησία. Κατόπιν διαδερμικής παρακέντησης του νεφρού, εισάγεται το νεφροσκόπιο στο νεφρό, μέσω μιας μικρής οπής στο δέρμα στο ύψος του νεφρού. Στη συνέχεια ο λίθος κατακερματίζεται με ειδικούς λιθοτρίπτες.
- Ουρητηροσκόπηση (URS) και ενδοσκοπική λιθοτριψία: Πραγματοποιείται με μικρού διαμετρήματος ενδοσκόπιο υπό τοπική ή γενική αναισθησία. Με τη χρήση laser θρυματίζεται ο λίθος και εν συνεχεία απομακρύνονται τα συγκρίματα. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι εξαιρετικά υψηλά (90-100%) κι ο κίνδυνος επιπλοκών μικρός.
Η μεγάλη πρόοδος της τεχνολογίας είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή εξαιρετικά λεπτών εργαλείων προς βελτίωση της κλινικής αποτελεσματικότητας όπως το εύκαμπτο ψηφιακό ουρητηροσκόπιο (8,4 Fr) που διαθέτουμε στην κλινική μας. Ένα πολύ λεπτό ενδοσκόπιο με μήκος που επιτρέπει δια μέσου της ουρήθρας και της ουροδόχου κύστης την πρόσβαση στον ουρητήρα και σε όλους τους κάλυκες του νεφρού, καθιστώντας τον κατακερματισμό των λίθων εφικτό μέσω μιας πολύ λεπτής ίνας laser. Πρόκειται επί της ουσίας για μία αναίμακτη τεχνική που επιτρέπει τον κατακερματισμό πολλαπλών ή ευμεγέθων λίθων, λίθων ανθεκτικών στην εξωσωματική λιθοτριψία καθώς και λίθων του κάτω πόλου του νεφρού. Ο ασθενής απαλλάσεται πλήρως από τους λίθους χωρίς υπολειμματικά λιθιασικά συγκρίμματα, και εξέρχεται του νοσοκομείου την ίδια ημέρα, δίχως τομές και νεφροστομίες, αφού για την επέμβαση χρησιμοποιούνται φυσικές οπές.
Έτσι, η ψηφιακή τεχνολογία δεύτερης γενιάς (ουρητηροσκόπιο UFR-P6) παρέχει, βέλτιστα αποτελέσματα, χάρις:
- στην υψηλής ποιότητας οπτική ευκρίνεια μέσω του microchip στην κορυφή του ενδοσκοπίου,
- στη νέα τεχνολογία (NBI) με ταυτόχρονη αναγνωρίση πιθανών όγκων της αποχετευτικής μοίρας του ανωτέρου ουροποιητικού,
- στην ιδιαίτερη ευκαμψία, γεγονός που επιτρέπει την καλύτερη προσπέλαση του κάτου πόλου του νεφρού, όπου συγκεντρώνονται και οι περισσότεροι λίθοι, καθώς και τέλος
- στο εξαιρετικά μικρού διαμετρήματος ενδοσκοπίο, με ακόμα μικρότερο κίνδυνο τραυματισμό του ουρητήρα.