Tα περισσότερα οξαλικά είναι προϊόν μεταβολισμού του οργανισμού και δεν έχει κανένα όφελος για τον οργανισμό. Ο πιο συνηθισμένος τύπος λιθίασης των νεφρών (80%), είναι από ασβέστιο και οξαλικό.
Άλλες αιτίες οξαλικού περιλαμβάνουν:
- Τροφές υψηλής περιεκτικότητας σε οξαλικό.
- Εντερική υπεραπορρόφηση (ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε εντερεκτομή λόγω φλεγμονωδών νόσων του εντέρου ή γαστρικό bypass).
- Πρόσληψη μεγάλης ποσότητας βιταμίνης C (2.000mg την ημέρα, η περίσσεια ποσότητα μετατρέπεται σε οξαλικό.
- Ανωμαλίες του μεταβολισμού.
«Ο ουρολόγος μου συνέστησε να περιορίσω τα οξαλικά. Ο καρδιολόγος μου συνέστησε να τρώω πολλά λαχανικά και να περιορίσω τα λιπαρά. Τι θα πρέπει να κάνω;»
Είναι δύσκολο όταν οι γιατροί σας λένε διαφορετικά πράγματα. Ο ένας γιατρός ανησυχεί για την καρδιά σας (διαβήτης, υπέρταση) και ο άλλος για το σχηματισμό νεφρικών λίθων.
Δεν είναι λογικό να κόψει κανείς τα φρούτα και τα λαχανικά από τη διατροφή, καθώς προσφέρουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Πολλά φρούτα και λαχανικά έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά και μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στη διατροφή σας περιοδικά (δείτε τη λίστα που ακολουθεί)
Εάν πρόκειται να καταναλώσετε κάποιο γεύμα με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά, όπως μια σαλάτα σπανάκι, περιορίστε την ποσότητα από το σπανάκι. Επίσης θυμηθείτε να πιείτε ένα ποτήρι νερό πριν και μετά από κάθε σας γεύμα.
«Όταν ψάχνω στο διαδίκτυο να βρω ποια είναι η περιεκτικότητα των τροφών σε οξαλικό, βρίσκω διαφορετικά αποτελέσματα για την ίδια τροφή. Γιατί συμβαίνει αυτό;»
Η περιεκτικότητα σε οξαλικό σε μια δεδομένη τροφή διαφοροποιείται ανάλογα την εποχή του έτους, τον τύπο του εδάφους που μεγαλώνει και μια σειρά άλλων παραγόντων του φυτού, που συνήθως δε λαμβάνονται υπόψη σε τέτοιου είδους έρευνες και μελέτες.
«Τι σχέση μπορεί να έχουν οι νόσοι του εντέρου ή/και τα χειρουργεία του εντέρου με τη δυσαπορρόφηση και τα επίπεδα οξαλικού;»
Υπάρχει μεγάλη συσχέτιση μεταξύ ασθενών με νόσους του εντέρου ή προβλήματα δυσαπορρόφησης και το σχηματισμό λίθων. Τα ούρα είναι πιο όξινα, τα επίπεδα κιτρικού είναι χαμηλά και τα επίπεδα οξαλικών είναι υψηλά. Εάν ένας ασθενής έχει υποβληθεί σε χειρουργική εκτομή του ειλεού, μπορεί να εμφανίσει υψηλά επίπεδα οξαλικού, λόγω προβλημάτων δυσαπορρόφησης.
Σε νόσους του εντέρου τα λιπαρά οξέα και η χολή, που φυσιολογικά απορροφώνται στο λεπτό έντερο φτάνουν μέχρι το παχύ έντερο. Τα λιπαρά οξέα και η χολή φτάνοντας στο παχύ έντερο, μπορεί να βλάψουν το βλεννογόνο του παχέος εντέρου, επιτρέποντας στα οξαλικά να περάσουν στην κυκλοφορία και από εκεί στα ούρα μέσω της απέκκρισης των νεφρών. Όταν τα οξαλικά και το ασβέστιο βρεθούν μαζί στο νεφρό ενώνονται μεταξύ τους σχηματίζοντας κρυστάλλους. Αυτοί οι κρύσταλλοι μπορούν να ενοποιηθούν, σχηματίζοντας νεφρικούς λίθους οξαλικού ασβεστίου.
«Ο γιατρός μου ανέφερε ότι ο περιορισμός της πρόσληψης των λιπαρών θα βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων των οξαλικών. Πως γίνεται αυτό;»
Σε ασθενείς που πάσχουν από νόσο του λεπτού εντέρου ή δυσαπορρόφηση συστήνεται να περιοριστεί η πρόσληψη λιπαρών. Η περίσσεια λιπαρών θα συνδεθεί με το ασβέστιο του φαγητού, επιτρέποντας στα οξαλικά να επαναρροφηθούν από το παχύ έντερο και να περάσουν στην αιματική κυκλοφορία. Εάν μεγάλη ποσότητα οξαλικών απορροφηθεί, θα συνδεθεί με το ασβέστιο στα νεφρά και θα οδηγήσει στο σχηματισμό νεφρικών λίθων.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει ένα φάρμακο που ονομάζεται Χολεστυραμίνη. Αυτό τα φάρμακο δεσμεύει τα λιπαρά οξέα, τη χολή και τα οξαλικά, ώστε να αποβληθούν από τον οργανισμό.
«Ο γιατρός μου ανέφερε ότι δημιουργώ λίθους οξαλικού ασβεστίου. Θα πρέπει να περιορίσω τα γαλακτοκομικά προϊόντα;»
Eάν δε σας έχουν δοθεί αντίθετες συστάσεις από το γιατρός σας, θα πρέπει η διατροφή σας να περιλαμβάνει 800-1200 mg ασβεστίου την ημέρα. Δε συστήνεται μια διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Μελέτες έχουν δείξει μάλιστα ότι διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε ασβέστιο θα αυξήσει την πιθανότητα σχηματισμού λίθων οξαλικού ασβεστίου.
Τα οξαλικά και το ασβέστιο ενώνονται μαζί στον εντερικό σωλήνα και αποβάλλονται από το σώμα. Εάν βρίσκεται κανείς σε δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε ασβέστιο, τα οξαλικά δε δεσμεύονται πλέον με το ασβέστιο προκειμένου να αποβληθούν από το σώμα. Τα οξαλικά απορροφώνται έτσι από τον οργανισμό, οδηγώντας σε υψηλότερα επίπεδα οξαλικού στο σώμα.
«Έχω δυσανεξία στη λακτόζη. Τι μπορώ να κάνω για να αυξήσω το ασβέστιo με τη διατροφή;»
Η δυσανεξία στη λακτόζη αποτελεί σύνηθες πρόβλημα. Μπορείτε να αυξήσετε την πρόσληψη ασβεστίου από άλλες πηγές.
Τα δημητριακά και ο χυμός πορτοκαλιού είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο (δείτε τη λίστα που ακολουθεί). Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλέψει να λάβετε συμπληρώματα ασβεστίου με κάθε γεύμα, ώστε να δεσμεύσουν τα οξαλικά για να μην επαναρροφηθούν από τον εντερικό σωλήνα.
Μη-γαλακτοκομικά προϊόντα διατροφής πλούσια σε ασβέστιο.
Τροφές που περιέχουν 50mg ασβεστίου:
Ψωμί (2 φέτες)
Μπρόκολο (3/4 φλυτζανιού)
Φασόλια, Φακές, Γίγαντες (1 φλυτζάνι)
Πορτοκάλι
Ταχίνι (2 κουταλιές σούπας)
Τροφές που περιέχουν 75mg ασβεστίου:
Aμύγδαλα (1/4 φλυτζανιού)
Ρεβίθια (1 φλυτζάνι)
Τροφές που περιέχουν 250 mg ασβεστίου
Σολωμός (συσκευασμένος με κόκκαλο) ½ κονσέρβα
Σαρδέλες (συσκευασμένος με κόκκαλο) ½ κονσέρβα
«Επειδή έχω δυσανεξία στη λακτόζη, καταναλώνω πολλά προϊόντα με σόγια. Έχει η σόγια αυξημένη περιεκτικότητα σε οξαλικό;»
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα προϊόντα σόγιας έχουν αυξημένα επίπεδα οξαλικού και θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.
Περιεκτικότητα Οξαλικού
(mg/μερίδα)
Φυτικές πρωτεϊνες σόγιας 496
Ξηροί καρποί σόγιας 392
Ροφήματα σόγιας 336
Γιαούρτι σόγιας 113
Μπέργκερ σόγιας 58
Τυρί σόγιας 16
Τόφου με ασβέστιο 235
Τόφου με μαγνήσιο 94