Γράφει ο Δρ. Α. Πλουμίδης Χειρουργός Ουρολόγος με τεράστια εμπειρία στη διαχείριση και αντιμετώπιση όλων των ουρολογικών παθήσεων.
Τι είναι η βιοψία προστάτη;
Η βιοψία προστάτη αποτελεί μία διαγνωστική μέθοδο και είναι η αφαίρεση μικρών δειγμάτων του προστατικού ιστού. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις υποψίας καρκίνου προστάτη, πιστοποιώντας με εγκυρότητα την ύπαρξη ή μη καρκίνου.
Πότε είναι απαραίτητη η βιοψία προστάτη;
Η βιοψία προστάτη θεωρείται απαραίτητο να γίνει όταν οι τιμές του PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο) παρεκκλίνουν από τα φυσιολογικά όρια.
Άλλες περιπτώσεις που οδηγούν στην βιοψία προστάτη είναι ύποπτα ευρήματα από τη δακτυλική εξέταση ή/και από την πολυμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI).
Άλλωστε οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής εταιρείας (EAU), προτείνουν να προηγείται η μαγνητική τομογραφία της βιοψίας.
Η δεύτερη επανάσταση αφορά την αξιοποίηση της πληροφορίας από την mpMRI, όπου με ειδικό λογισμικό γίνεται τρισδιάστατη ανασύσταση (3D) του προστάτη καθώς και της ύποπτης περιοχής. Η τεχνολογία αυτή πραγματοποιεί σύντηξη (fusion) της πολυπαραμετρικής μαγνητικής του προστάτη και των real-time εικόνων του υπερήχου κατά τη διάρκεια της βιοψίας. Το αποτέλεσμα είναι η δυνατότητα στόχευσης των ύποπτων περιοχών με εξαιρετική ακρίβεια.
Πως γίνεται η διορθική βιοψία του προστάτη;
Η βιοψία του προστάτη πραγματοποιείται με την καθοδήγηση ενός υπερήχου, που τοποθετείται διορθικά, υπό κάποια μορφή αναισθησίας. Συνήθως, αρκεί η χρήση ήπιας αναισθησίας (μέθης), με την οποία ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται ούτε τη μικρή υποψία πόνου, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Ο γιατρός λαμβάνει στοχευμένα αρκετά ιστοτεμάχια προστατικού ιστού με ειδική βελόνα βιοψίας. Συνήθως, λαμβάνονται 10 με 12 ιστοτεμάχια προστατικού ιστού (6 από κάθε λοβό), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ο γιατρός σας μπορεί να επιλέξει να συλλέξει 20 με 30 ιστοτεμάχια κατά περίπτωση.
Η όλη διαδικασία διαρκεί γύρω στα 15 με 20 λεπτά. Μια ημέρα πριν την πραγματοποίηση της βιοψίας και λίγες ημέρες μετά, ο ασθενής χρειάζεται να λάβει αντιβίωση για την αποφυγή λοιμώξεων του κατώτερου ουροποιητικού.
Επίσης, σε περίπτωση που ο ασθενής λαμβάνει οποιαδήποτε αντιπηκτική αγωγή θα πρέπει να ενημερώσει τον θεράποντα ιατρό του, ώστε να γίνει έγκυρη διακοπή αυτών και σχετική ρύθμιση αντικατάστασης αυτών.
Ο ασθενής εξέρχεται της κλινικής την ίδια ημέρα, λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της διαγνωστικής εξέτασης σε άριστη κατάσταση.
Τι είναι η περινεϊκή βιοψία προστάτη
Η πλέον πρόσφατη εξἐλιξη στον ελληνικό χώρο έιναι η εφαρμογή της βιοψίας του προστάτη δια του περινέου (περινεϊκή βιοψία). Μέχρι πρότινως οι βιοψίες του προστάτη πραγματοποιούνταν στα περισσότερα ουρολογικά κέντρα διορθικά. Ένας όμως σημαντικός περιορισμός αυτής μεθόδου είναι η δίοδος της βελόνας μέσα από το πρωκτό που βρίθει μικροβιών. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται σημαντικά τα ποσοστά λοιμώξεων (5-7 %) και σήψης μετά από βιοψία, καθώς και η αναγκή επανεισαγωγής για νοσηλεία στο νοσκομείο (1-3%).
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις συνθήκες ολοένα αυξανομένης μικροβιακής αντοχής στα υπαρχοντα αντιβιοτικά, καθιστά αναγκαία την λήψη βιοψιών δια του περινέου (περινεϊκή βιοψία), που μπορούν να εφαρμοσθούν κανόνες αντισηψίας και άρα δεν είναι αναγκαία η μακροχρόνια λήψη πολλαπλών αντιβιοτικών όπως γινόταν μέχρι τώρα.
Επίσης ένας άλλος σημαντικός παράγοντας υπέρ της διαπερινεϊκής βιοψίας είναι η μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου, καθώς υπερτερεί στη διάγνωση καρκίνων της πρόσθιας ζώνης και της κορυφής του προστάτη καθώς και κλινικά σημαντικών καρκίνων, έναντι της διορθικής βιοψίας. Επιπλέον με την διαπερινεϊκή προσπέλαση μειώνεται η πιθανοτητα αιμορραγίων από το ορθό, καθώς η βελόνα δεν τραυματίζει πλέον το έντερο.
Ποια τα πλεονεκτήματα της διαπερινεϊκής fusion βιοψίας του προστατη:
- Μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια
- Μεγαλύτερη αξιοπιστία
- Μικρότερος κίνδυνος λοιμώξεων/ σήψης
- Απουσία κίνδυνου αιμορραγίας από το ορθό
- Μικρότερη ανάγκη επανεισαγωγής στο νοσοκομείο
- Μικρότερη ανάγκη χρήσης αντιβιώσεων
- Δυνατότητα στοχευμένων μετέπειτα θεραπευτικών επιλογών
Υπάρχει κίνδυνος ή επιπλοκές από τη διορθική βιοψία του προστάτη;
Η βιοψία του προστάτη, όπως κάθε παρεμβατική διαδικασία, μπορεί να συνοδεύεται από κάποιες επιπλοκές. Οι πιο συνήθεις, είναι η εμφάνιση λοίμωξης ή αιμορραγίας.
Άλλες μπορεί να σχετίζονται με παρουσία αίματος στα ούρα ή στο σπέρμα, ενόχληση στην περιοχή της βιοψίας και δυσκολία στην ούρηση.
Για την αποφυγή περαιτέρω επιπλοκών μετά τη βιοψία, θα πρέπει κανείς να έχει το νου του για :
- Παρατεταμένη αιμορραγία
- Πυρετό
- Δυσκολία στην ούρηση
- Επιδείνωση του πόνου
Επί παρουσίας αυτών των ενοχλημάτων ο ασθενής θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον θεράποντα ιατρό του ώστε να διερευνηθούν τα αίτια και να σχεδιαστεί το κατάλληλο πλάνο θεραπείας.
Πως ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της βιοψίας;
Η προστατική βιοψία θα πιστοποιήσει ουσιαστικά την παρουσία ή όχι καρκίνου προστάτη.
Επιπλέον προσφέρει πληροφορίες σχετικά με το βαθμό κακοήθειας (grade), που χαρακτηρίζει την επιθετικότητα της νόσου και το ποσοστό συμμετοχής του καρκίνου στα ληφθέντα ιστοτεμάχια προστάτη.
Εν συνεχεία, ο Ουρολόγος θα προσδιορίσει σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις το στάδιο της νόσου, δηλαδή αν ο καρκίνος έχει επεκταθεί έξω από την κάψα του προστάτη ή αν είναι εντοπισμένος ενδοπροστατικά.
Τέλος σε περίπτωση διάγνωσης καρκίνου του προστάτη, η ακριβής εντόπιση της βλάβης και της έκτασης αυτής, προσφέρει νέες δυνατότητες στοχευμένης αντιμετώπισης της νόσου (στοχευμένη θεραπεία χωρίς επέμβαση), γεγονός που δίνει νέες δυνατότητες στην θεραπεία του κακρίνου. Τα δεδομένα αυτά καθιστούν τη διαπερινεϊκή βιοψία του προστάτη ως την ενδεδειγμένη πλεον μεθόδο (gold standard), στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.
Το Ιατρικό Αθηνών επενδύει σταθερά στις τεχνολογικές εξελίξεις, παραμένοντας πάντα ένα βήμα μπροστά ακόμα και στον καρκίνο του προστάτη, πρός όφελος του Έλληνα πολίτη.
Εξελίξεις στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη:
- Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (mpMRI)
- Σύντηξη (fusion) των εικόνων της πολυπαραμετρικής μαγνητικής του προστάτη και των real-time εικόνων του υπερήχου
- Συγχρονη περινεϊκή βιοψία του προστάτη