Πρόληψη Λοιμώξεων του Ουροποιητικού στους ενήλικες

Πόσο συχνές είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού;

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού είναι πάρα πολύ συχνές. Υπολογίζεται ότι ο μισός πληθυσμός των γυναικών θα εμφανίσει κάποια μορφή ουρολοίμωξης (με συνηθέστερη την κυστίτιδα) κατά  τη διάρκεια της ζωή τους. Από τις γυναίκες που θα εμφανίσουν οξεία κυστίτιδα, το 25% θα παρουσιάσει υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού. Τα επεισόδια υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα με μέσο αριθμό επεισοδίων: 0,3-7,6 ανά έτος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ουρολοίμωξης;

Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:

• Συχνή επιθυμία για ούρηση
• Αίσθημα καύσους στην ουρήθρα ή στην ουροδόχο κύστη
• Θολά ούρα ή σπανιότερα ελαφρώς αιματηρά ούρα
• Άλγος κατώτερης κοιλιακής χώρας
• Αίσθημα καταβολής, ρίγους, πυρετού ή ιογενούς συνδρομής

Γιατί οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στις κυστίτιδες;

Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στις κυστίτιδες από τους άνδρες καθώς η ουρήθρα (το σωληνάκι που μεταφέρει ούρα από την ουροδόχο κύστη) είναι μικρότερου μήκους (3-4cm) και προβάλλει πιο κοντά στον πρωκτό. Οι περισσότερες ουρολοιμώξεις προκύπτουν από βακτήρια του  εντέρου που ταξιδεύουν μέχρι την ουρήθρα και από εκεί στην ουροδόχο κύστη.

Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις οφείλονται σε διαφορετικά μικρόβια;

Σε περιπτώσεις ουρολοιμώξεων που εμφανίζονται μετά την παρέλευση δυο εβδομάδων μετά από την ολοκλήρωση της θεραπείας της αρχικής λοίμωξης, οφείλονται είτε σε νέα λοίμωξη είτε  σε υποτροπή της λοίμωξης από το αρχικό ουροπαθογόνο μικρόβιο. Αυτό επιβεβαιώνεται από καλλιέργειες που παρουσιάζουν ανάπτυξη του ίδιου μικροβίου και πολλές φορές με τον ίδιο βιότυπο και τις ίδιες ευαισθησίες στα αντιβιοτικά. Σε περιπτώσεις υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων καλό είναι να γίνει ενδελεχής έλεγχος του ουροποιητικού για δομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες (λίθίαση, εκκολπώματα, αποστήματα).

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που ενοχοποιούνται για τη δημιουργία υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων;

Παράγοντες κινδύνου για τη πρόκληση υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων θεωρούνται το ιστορικό ουρολοιμώξεων κατά την παιδική ηλικία, οι συχνές σεξουαλικές επαφές, η παρουσία νέου σεξουαλικού συντρόφου, η χρήση κολπικού διαφράγματος ή σπερματοκτόνων ουσίων. Στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες η ύπαρξη ουρολοίμωξης πριν την εμμηνόπαυση, η παρουσία ακράτειας ούρων, η ύπαρξη κυστεοκήλης, το αυξημένο υπόλειμμα ούρων μετά από κάθε κένωση της ουροδόχου κύστης καθώς και η ατροφική κολπίτιδα λόγω έλλειψης οιστρογόνων  θεωρούνται παράγοντες κινδύνου. Η έλλειψη οιστρογόνων καθώς και η χρήση κολπικού διαφράγματος και σπερματοκτόνων  προκαλούν σημαντική μείωση των λακτοβάκιλλων του κόλπου, που συμμετέχουν στη φυσιολογική άμυνα του οργανισμού.

Υπάρχει τρόπος να προστατευτεί κανείς;

Σε περιπτώσεις γυναικών με 2-3 επεισόδια υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων  το χρόνο συστήνονται μερικά απλά, γενικά μέτρα, χαμηλού κόστους που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Συστήνεται:

• Η κατανάλωση άφθονου νερού.

Συστήνεται η λήψη 2 με 3 λίτρα υγρών κατά προτίμηση με τη μορφή νερού και όχι ανθρακούχων ή ζαχαρούχων ροφημάτων.

• H κένωση της ουροδόχου κύστης κάθε φορά που υπάρχει επιθυμία, ακόμα και αν αυτό σημαίνει την επίσκεψη στην τουαλέτα κάθε 3-4 ώρες ή ακόμα και πιο συχνά.
• Η αφιέρωση απαραίτητου χρόνου στην κένωση της ουροδόχου κύστης. Η ούρηση στην τουαλέτα πρέπει να  γίνεται χωρίς βιασύνη και με χαλαρή διάθεση . Όταν κανείς αισθανθεί ότι έχει αδειάσει πλήρως την ουροδόχο κύστη καλό είναι να περιμένει λίγα λεπτά ακόμα στην τουαλέτα και να προσπαθήσει να αποβάλει λίγα ούρα ακόμα που μπορεί να απομένουν μέσα  στην ουροδόχο κύστη.

Με τα μέτρα αυτά ξεπλένεται συνεχώς η ουροδόχος κύστη, εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων.

Επίσης συστήνεται:

• Μετά την ούρηση, το προσεκτικό στέγνωμα της ευαίσθητης περιοχής, χωρίς τριβή, με μαλακό μη αρωματισμένο χαρτί υγείας.
• Ο καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής με κίνηση από εμπρός προς τα πίσω, μετά και την κένωση του εντέρου. Απαγορεύεται η επανάληψη της κίνησης με το ίδιο χαρτί υγείας.
• Εφόσον είναι δυνατόν, μετά την κένωση του εντέρου, το πλύσιμο γύρω από την περιοχή του πρωκτού.
• Αποφυγή δυσκοιλιότητας. Συστήνεται η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών για την καλή λειτουργία του εντέρου. Επί εντόνου προβλήματος δυσκοιλιότητας συστήνεται η χρήση υπακτικών.
• Αποφυγή αφρόλουτρων και αποφυγή χρήσης σαπουνιού, μαντηλιών και αρωμάτων στην περιοχή του κόλπου, τα οποία θα απομακρύνουν τη φυσιολογική προστασία της περιοχής. Συστήνεται το ντους και το πλύσιμο της περιοχής με νερό ή κατάλληλα σαπούνια για την κολπική περιοχή.
• Ο χυμός Κράνμπερι. Ένα μικρό ποτήρι χυμού κράνμπερι τακτικά, ελαττώνει τη συχνότητα των ουρολοιμώξεων.
• Συστήνεται η αποφυγή χρήσης στενών παντελονιών και κολάν, ενώ συστήνεται η χρήση βαμβακερών εσωρούχων.
• Η πρόσληψη φυσικού « ζωντανού» γιαουρτιού. Το γιαούρτι προμηθεύει τον οργανισμό με μικροοργανισμούς (λακτοβάκιλους), που προσφέρουν προστασία έναντι παθογόνων μικροβίων.

Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις σχετίζονται πολύ συχνά με τη σεξουαλική επαφή. Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής βακτήρια προωθούνται κατά μήκος της ουρήθρας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σύνηθες μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή, μετά από έντονη ή συχνή σεξουαλική επαφή και παρατεταμένη περίοδο αποχής. Τα μέτρα που μπορεί να λάβει κανείς σχετικά με τη σεξουαλική επαφή είναι:

• Αποφυγή σπερματοκτόνων. Ορισμένα προφυλακτικά είναι εμποτισμένα με σπερματοκτόνα και θα πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση διαφράγματος για αντισύλληψη.
• Χρήση λιπαντικών που έχουν ως βάση το νερό (πχ Κ-Υ GEL). Σε περιπτώσεις που ο κολπικός βλεννογόνος είναι ξηρός συστήνεται η χρήση τέτοιων λιπαντικών για να μειωθεί ο ερεθισμός του βλεννογόνου.
• Κένωση της ουροδόχου κύστης μετά τη σεξουαλική επαφή.
• Κατανάλωση επιπλέον ποσότητας νερού, γύρω από τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
• Θεραπεία υποκατάστασης οιστρογόνων σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
• Η μείωση των οιστρογόνων κατά την εμμηνόπαυση αλλάζει την ποιότητα των ιστών στο κόλπο και στην ουρήθρα, καθιστώντας τους πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Τα οιστρογόνα μπορούν να αντικατασταθούν με θεραπεία υποκατάστασης. Επίσης υπάρχει η επιλογή των κολπικών οιστρογόνων σε μορφή κρέμας και των διαθέσιμων πεσσό. Αυτά έχουν μόνο τοπική δράση και η απορρόφηση από τη συστηματική κυκλοφορία είναι μικρή.

Παρά τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, πολλές γυναίκες εμφανίζουν υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Στις περιπτώσεις αυτές είναι απαραίτητη η λήψη αντιβιοτικής αγωγής σε διάφορα  θεραπευτικά σχήματα:

• Πλήρες σχήμα αντιβίωσης για την αντιμετώπιση διαπιστωμένης λοίμωξης.
• Καθημερινά χαμηλή δοσολογία αντιβίωσης κάθε βράδυ.
• Σε περιπτώσεις που η λοίμωξη σχετίζεται με προβλέψιμα γεγονότα (πχ σεξουαλική επαφή), τότε λήψη αντιβιοτικής αγωγής επί παρουσίας σχετικού κινδύνου.
• Πολλές γυναίκες διατηρούν μια προμήθεια κατάλληλων αντιβιώσεων και κάνουν έναρξη της αγωγής επί εμφάνισης των ενοχλημάτων. Αυτό θα πρέπει βέβαια να γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη των ιατρών και φυσικά να αναζητούν ιατρική βοήθεια επί μη υποχώρησης των συμπτωμάτων.