Χειρουργική Αντιμετώπιση Ακράτειας

Μπορεί να παρατηρείται συχνότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες, όμως η ακράτεια ούρων δεν αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης. Πρόκειται για μια συχνή πάθηση του ουροποιητικού που εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να έχουν μια φυσιολογική ζωή. Οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης πάθησης είναι τόσο πρακτικές όσο και ψυχολογικές και επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες του ασθενούς.

Ωστόσο, η ακράτεια ούρων μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και οι ασθενείς μπορούν να απαλλαγούν οριστικά από αυτό το πρόβλημα με τη συνδρομή ενός έμπειρου και εξειδικευμένου ουρολόγου. Ο Δρ. Πλουμίδης και η ιατρική του ομάδα μπορούν να δώσουν τη λύση στο πρόβλημα της ακράτειας με συμμάχους τους την πολυετή εμπειρία και την εξειδίκευσή τους στην αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πάθησης.

Τι είναι η ακράτεια;

Με τον όρο ακράτεια εννοούμε την ακούσια και συνήθως ξαφνική απώλεια ούρων. Είναι ένα κοινό και ενοχλητικό πρόβλημα με έντονες ωστόσο κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς έχει αντίκτυπο στη συναισθηματική, κοινωνική και ψυχολογική ζωή των ανθρώπων. Αρκετοί δε, λόγω της έντασης του προβλήματος, οδηγούνται σταδιακά στον κοινωνικό αποκλεισμό, με συμπτώματα κατάθλιψης.

Η σοβαρότητα της πάθησης κυμαίνεται από περιστασιακή διαρροή ούρων όταν βήχει ή φτερνίζεται ο ασθενής, μέχρι την ξαφνική και επιτακτική ανάγκη για ούρηση. Υπολογίζεται ότι περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν κάποια μορφή ακράτειας, με τα ποσοστά του γυναικείου πληθυσμού ολοένα να αυξάνονται.

Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα της ακράτειας;

Για να αντιληφθούμε καλύτερα τα αίτια της ακράτειας, θα πρέπει να κατανοήσουμε τον τρόπο που λειτουργεί το ουροποιητικό μας σύστημα. Τα ούρα μεταφέρονται από τα νεφρά, μέσω των ουρητήρων, στην ουροδόχο κύστη, όπου και αποθηκεύονται προσωρινά. Η ουροδόχος κύστη υποστηρίζεται από τους μύες του πυελικού εδάφους, που περιβάλλουν την ουρήθρα, η οποία παραμένει κλειστή μέχρι την ανάγκη κένωσης της ουροδόχου κύστης από ούρα, εξασφαλίζοντας έτσι στεγανότητα και αποφυγή διαρροών. Όταν η ουροδόχος κύστη γεμίσει με ικανοποιητική ποσότητα ούρων, κατάλληλα ερεθίσματα μεταφέρονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα, σηματοδοτώντας την ανάγκη για έναρξη της ούρησης.

Μόλις αυτό είναι εφικτό (κατάλληλο περιβάλλον ούρησης), ο εγκέφαλος εξασφαλίζει τη χαλάρωση των μυών του πυελικού εδάφους και τη διάνοιξη της ουρήθρας, ενώ ακολουθεί η σύσπαση του μυ που περιβάλλει την ουροδόχο κύστη (εξωστήρας), επιτρέποντας την αποβολή των ούρων. Οποιαδήποτε διαταραχή του παραπάνω μηχανισμού αποθήκευσης και αποβολής ούρων μπορεί να οδηγήσει σε ακράτεια.

Κρίνεται σημαντικό να επισκεφτείτε έναν εξειδικευμένο ουρολόγο όταν παρατηρήσετε:

• Απώλεια ούρων που προκαλεί προβλήματα σε καθημερινές δραστηριότητες
• Απώλεια ούρων μετά από χειρουργικές επεμβάσεις (π.χ. καισαρική, υστερεκτομή)
• Μακροχρόνια απώλεια ούρων έπειτα από ριζική προστατεκτομή
• Σημαντική αύξηση της ούρησης σε ημερήσια βάση
• Απώλεια ούρων πριν προλάβει ο ασθενής να πάει τουαλέτα
• Συχνές ουρολοιμώξεις
• Αίσθηση μη πλήρους κένωσης της κύστης μετά την ούρηση
• Αίσθηση βάρους στην περιοχή του κόλπου ή χαμηλά στην κοιλιακή χώρα
• Συχνό αίσθημα καύσους κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την ούρηση

Πόσοι τύποι ακράτειας υπάρχουν;

Οι βασικότεροι τύποι ακράτειας, κυρίως ως προς τις γυναίκες, είναι οι εξής:

Ακράτεια Προσπαθείας: Πρόκειται για την ακούσια απώλεια ούρων που συμβαίνει κατά την άσκηση, την άρση βάρους, το γέλιο, το βήχα, το φτέρνισμα, τη σεξουαλική επαφή κλπ. Είναι, συνήθως, αποτέλεσμα της ανεπάρκειας των μυών του πυελικού εδάφους, και κατ’ επέκταση του σφιγκτηριακού μηχανισμού της ουρήθρας, με αποτέλεσμα κάθε αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης να οδηγεί σε απώλεια ούρων.

Επιτακτική Ακράτεια: Οφείλεται συνήθως σε νευρολογικές παθήσεις, όπως νόσος του Πάρκινσον (Parkinson disease), σκλήρυνση κατά πλάκας, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κλπ.

Μεικτού Τύπου Ακράτεια: Αποτελεί συνδυασμό της ακράτειας επιτακτικού τύπου και της ακράτειας προσπαθείας. Υπάρχει απώλεια ούρων τόσο κατά την αύξηση τις ενδοκοιλιακής πίεσης όσο και κατά μετά από ακούσιες συσπάσεις του εξωστήρα.

Ποια είναι η θεραπεία για την ακράτεια;

Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι 3 στις 10 γυναίκες πάσχουν από κάποια μορφή ακράτειας. Κατά μέσο όρο οι γυναίκες περιμένουν 6,5 χρόνια από τη στιγμή εμφάνισης του προβλήματος μέχρι τη διάγνωση του, δηλαδή την επίσκεψη τους σε ουρολόγο. Ένας σημαντικός λόγος είναι η ανασφάλεια, η έλλειψη αυτοπεποίθησης, το αίσθημα ντροπής, καθώς και η έλλειψη ενημέρωσης, κυρίως όσον αφορά την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η θεραπεία της ακράτειας εξαρτάται από την ακριβή αιτία και τη βαρύτητα του προβλήματος, το ιστορικό και τις προσδοκίες του ασθενούς και περιλαμβάνει από αλλαγές του τρόπου ζωής, φαρμακευτική αγωγή έως και χειρουργική αποκατάσταση. Η χειρουργική αποκατάσταση της ακράτειας προσπαθείαςπεριλαμβάνει τρεις θεραπευτικές μεθόδους:

Οπισθοηβική Ανάρτηση – Burch

Η οπισθοηβική ανάρτηση του κόλπου είναι επέμβαση που γίνεται διακοιλιακά, κατά την οποία ο κόλπος αναρτάται προς τα πάνω με σκοπό τον περιορισμό της κινητικότητας της ουρήθρας κατά την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτή η επέμβαση μπορεί να γίνει και ρομποτικά. Η ρομποτικά υποβοηθούμενη ουρηθροπηξία κατά Burch αποτελεί μια αποτελεσματική επιλογή σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε ταυτόχρονη επέμβαση αποκατάστασης της πρόπτωσης του πυελικού εδάφους (ιεροκολποπηξία) ή σε ασθενείς που έχουν στο ιστορικό τους ανεπιτυχές χειρουργείο αποκατάστασης της ακράτειας.

Η ρομποτικά υποβοηθούμενη ουρηθροπηξία κατά Burch είναι μια επέμβαση με μικρό χρόνο νοσηλείας, μηδαμινό πόνο, ελάχιστη διεγχειρητική αιμορραγία και άμεση επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

Διακολπικές Ταινίες

Στην εν λόγω επέμβαση, τοποθετείται διακολπική ταινία κάτω από την ουρήθρα με σκοπό τη στήριξη (και περιορισμό της κινητικότητας) της κατά την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Αποτέλεσμα αυτής της εφαρμογής είναι η εγκράτεια χωρίς να προκαλείται απόφραξη κατά την ούρηση.

Η τοποθέτηση της ταινίας μπορεί να γίνει είτε δια του προκυστικού χώρου (TVT – Tension-free Vaginal Tape ), μέσω δυο πολύ μικρών οπών στο εφηβαίο, είτε δια του θυρεοειδούς τρήματος (TOT – TransObturator vaginal Tape), δηλαδή δυο πολύ μικρών τομών στην έσω επιφάνεια των μηρών αντίστοιχα. Τα ποσοστά επιτυχίας και των δυο τεχνικών είναι πολύ υψηλά, υπερβαίνοντας το 90%, ενώ η διάρκεια της επέμβασης δεν ξεπερνά τα 20 λεπτά. Η ασθενής έχει άμεσα ορατά αποτελέσματα εγκράτειας, χωρίς μετεγχειρητικό πόνο και ακαλαίσθητες ουλές.

Ουρηθρική Έγχυση Διογκωτικών Υλικών

Ο σκοπός της τοποθέτησης αυτών των διογκωτικών υλικών στην περιοχή του σφιγκτήρα είναι η βελτίωση της σύγκλεισης της ουρήθρας. Η επέμβαση είναι ταχύτατη και ανώδυνη, ωστόσο απαιτεί επανάληψη της θεραπείας και γενικά τα ποσοστά επιτυχίας είναι μικρότερα σε σχέση με αυτά της διακολπικής ταινίας.

Οι ιδανικοί υποψήφιοι για την επέμβαση της ουρηθρικής έγχυσης διογκωτικών υλικών είναι οι ασθενείς με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Ενδογενής ανεπάρκεια του σφιγκτήρα (Κοιλιακή πίεση διαφυγής, ALPP < 100 cmH2O),
• Ανεπάρκεια ουρηθρικού μηχανισμού
• Ηλικιωμένοι με ουρηθρική ατροφία
• Επίμονη ακράτεια προσπαθείας μετά από αποτυχία μεσο-ουρηθρικής ταινίας ακράτειας
• Όταν ο ασθενής δεν επιθυμεί χρήση συνθετικής ταινίας ή χειρουργείο
• Έγκυοι νεαρής ηλικίας

Πώς θεραπεύεται η επιτακτική ακράτεια;

Η επιτακτική ακράτεια αντιμετωπίζεται κατά κύριο λόγο με φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχει ένα μεγάλο φάσμα φαρμακευτικών σκευασμάτων που επιδρούν σε υποδοχείς (χολινεργικούς ανταγωνιστές / β3-αγωνιστές) στην ουροδόχο κύστη, αναστέλλοντας τις ακούσιες συσπάσεις της ουροδόχου κύστης και κατ’ επέκταση μειώνοντας την επιτακτική ακούσια απώλεια ούρων. Εναλλακτική επιλογή σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην φαρμακευτική αγωγή αποτελεί η ενδοκυστική έγχυση αλλαντικής τοξίνης, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε στην κλινική είτε στο χειρουργείο.

Κατά την ενδοκυστική έγχυση αλλαντικής τοξίνης, γίνεται έγχυση του φαρμάκου δια βελόνης και υπό ενδοσκοπική όραση σε πολλαπλά σημεία της ουροδόχου κύστης. Σκοπός της επέμβασης αυτής είναι η απευαισθητοποίηση των νευρικών απολήξεων που προκαλούν υπερδραστηριότητα της ουροδόχου κύστης. Απαιτείται επανάληψη των εγχύσεων μετά από 6-8 μήνες.