Υπάρχουν μη-αντιμικροβιακές εναλλακτικές λύσεις για υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού στις γυναίκες;
Οι υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του ουροποιητικού (Urinary Tract Infections – UTIs) στις γυναίκες αποτελούν ένα δαπανηρό και σημαντικό πρόβλημα στο τομέα της υγείας. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως δαπανώνται αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για το σκοπό αυτό.
Οι θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων, βάση ισχυρών κλινικών δεδομένων, περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο τις αντιβιοτικές αγωγές (καθημερινή χαμηλή προφυλακτική δόση, προφυλακτική δόση μετά από σεξουαλική επαφή ή αυτό-καθοριζόμενη αγωγή).
Παρόλα αυτά, λόγω της ανησυχίας ανάπτυξης μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά, εξ αιτίας των πιθανών παρενεργειών από τα αντιβιοτικά αλλά και των προσωπικών επιλογών των ασθενών, ολοένα και περισσότερες μη αντιμικροβιακές λύσεις προσφέρονται για την αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων.
Είναι ασφαλείς οι μη-αντιμικροβιακές εναλλακτικές λύσεις;
Πολλά μη-αντιμικροβιακά σκευάσματα για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις έχουν θεωρητικό όφελος με ελάχιστο κίνδυνο.
Τα φυτικά σκευάσματα δεν ελέγχονται όμως από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων και επομένως δεν υπάρχει ποιοτική διασφάλιση της ασφάλειας, της αποτελεσματικότητας και της καθαρότητας των σκευασμάτων αυτών.
Οι γιατροί δεν είναι σε θέση πάντα να γνωρίζουν επαρκώς την αποτελεσματικότητα και τους κινδύνους που μπορεί να παρουσιάζουν τα φυτικά και εναλλακτικά αυτά σκευάσματα και επομένως να διασφαλίσουν την ποιότητα αυτών.
Τα κλινικά δεδομένα είναι περιορισμένα και πολλές φορές αντικρουόμενα, υποστηρίζοντας την ανάγκη για πραγματοποίηση επιπλέον καλά-δομημένων κλινικών μελετών προκειμένου να καλύψουν αυτό το κενό.
Ποιες είναι οι μη-αντιμικροβιακές εναλλακτικές λύσεις;
Στις μη-αντιμικροβιακές εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων στις γυναίκες συγκαταλέγονται οι παρακάτω:
• Οιστρογόνα,
• Κράνμπερι,
• Προβιοτικά/λακτοβάκιλλοι,
• Βιταμίνη C,
• D-mannose,
• Υαλουρονικό οξύ και η θειική χονδροϊτίνη,
• Βελονισμός,
• Εμβολιασμός,
• Κινέζικα βότανα,
• Εναλλακτικά βοτανικά σκευάσματα
Ειδικότερα:
Οιστρογόνα
Τα κολπικά οιστρογόνα σχετίζονται με τον αποικισμό του κόλπου με λακτοβάκκιλους που λειτουργούν προστατευτικά έναντι των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων. Η εμμηνόπαυση, σχετίζεται με αλλαγή του Ph και της κολπικής χλωρίδας που οδηγεί σε αύξηση του κινδύνου υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων.
Τα κολπικά οιστρογόνα θεωρούνται ασφαλή και αποτελεσματικά στην πρόληψη υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ενώ τα από του στόματος οιστρογόνα δεν είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων.
Κράνμπερι
Έχουν χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες για την αντιμετώπιση ουρολογικών παθήσεων. Εργαστηριακά δεδομένα έχουν αποδείξει ότι οι προανθοκυανιδίνες (PACs) των κράνμπερι αναστέλλουν την προσκόλληση των ουροπαθογόνων της E. Coli στα ουροθηλιακά κύτταρα.
Οι προανθοκυανιδίνες δεν καταστρέφουν τα βακτήρια, αλλά αναστέλλουν το πρώτο βήμα στη διαδικασία της φλεγμονής. Η προφυλακτική αποτελεσματικότητα διαφόρων προϊόντων κράνμπερι (χυμοί, κάψουλες, εκχυλίσματα, σκόνη κράνμπερι εμπλουτισμένη με PACs) δε μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, λόγω διαφορών που παρουσιάζουν στη χημική συγκέντρωση, καθιστώντας δύσκολο να αξιολογηθεί η βιο-αποτελεσματικότητα αυτών. Η αποτελεσματική δόση κράνμπερι καθώς και η ποικιλομορφία των ασθενών, πιθανών συμβάλλουν στην ετερογένεια των κλινικών δεδομένων.
Τα επίπεδα των PACs ποικίλλει στα διάφορα προϊόντα κράνμπερι στην αγορά και το ενεργό συστατικό δε καθορίζεται πάντοτε στα συμπληρώματα. Το 2012 μια μελέτη ανασκόπησης που δημοσιεύτηκε στο Cochrane δεν έδειξε όφελος των κράνμπερι έναντι των λοιμώξεων, ενώ μια μετά-ανάλυση τον ίδιο χρόνο έδειξε μείωση των λοιμώξεων με τη χρήση κράνμπερι.
Οι κάψουλες και οι ταμπλέτες κράνμπερι είναι πιο αποδοτικές από άποψη οικονομικού οφέλους συγκριτικά με το χυμό, αν και πολλά από τα φθηνά σκευάσματα που κυκλοφορούν στην αγορά παράγονται από τις φλούδες των κράνμπερι και είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικά από τα ακριβότερα σκευάσματα που παράγονται από αφυδατωμένο χυμό κράνμπερι.
Λακτοβάκιλλοι/Προβιοτικά
Η επιστημονική βάση των προβιοτικών έχει αποδειχθεί από μελέτες στο εργαστήριο. Πολλές μελέτες έχουν δοκιμάσει την προφύλαξη με λακτοβάκκιλους τόσο από το στόμα όσο και από τον κόλπο. Οι lactobacillus crispatus σε μορφή διακολπικού υπόθετου μπορεί να βοηθήσουν στη πρόληψη υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων με αναπλήρωση της φυσιολογικής βακτηριακής χλωρίδας, όπως φαίνεται από δεδομένα τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών φάσης ΙΙ. Κανένα όφελος στην πρόληψη υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων δεν έχει παρατηρηθεί με τα προβιοτικά σε σύγκριση με τη χρήση εικονικού φαρμάκου ή σε ασθενείς χωρίς θεραπεία, αλλά τα δεδομένα είναι ακόμα περιορισμένα.
Βιταμίνη C
Το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) προκαλεί οξινοποιήση των ούρων, το οποίο θεωρητικά έχει βακτηριοστατικό αποτέλεσμα. Εργαστηριακές μελέτες υποδηλώνουν ότι αυτό διαμεσολαβείται από τη μείωση των νιτρικών των ούρων σε αντιδραστικά οξείδια του αζώτου. Παρόλα αυτά, ισχυρά κλινικά δεδομένα που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία δεν είναι ακόμα διαθέσιμα.
Από την άλλη μεριά η λήψη Βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει σε λιθίαση οξαλικού ασβεστίου, καθώς η βιταμίνη C αποτελεί πρόδρομο συστατικό των οξαλικών. Σε ασθενείς που σχηματίζουν λίθους οξαλικού ασβεστίου συστήνεται περιορισμός της λήψης της βιταμίνης C.
D-mannose
Τα gram αρνητικά βακτηρία χρησιμοποιούν ίνες τύπου Ι, για να προσκολληθούν στους ιστούς του ξενιστή και τα FimH είναι απαραίτητα στα ουροπαθογόνα για την πρόκληση υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων. Ο μηχανισμός δράσης της D-mannose είναι ως ανταγωνιστής του FimH, αναστέλλοντας την προσκόλληση των ουροπαθογόνων της E. Coli στα ουροθηλιακά κύτταρα.. Η D-mannose φαίνεται να είναι περισσότερο αποτελεσματική στο εργαστήριο ή όταν εφαρμόζεται κατευθείαν στην ουροδόχο κύστη.
Υψηλότερες δόσεις απαιτούνται για να επιτύχουν αποτέλεσμα εντός του οργανισμού και μπορεί να οδηγήσουν σε προ-διαβητικές καταστάσεις. Υπάρχουν προς το παρόν κάποιες κλινικές μελέτες, αλλά περαιτέρω έρευνες απαιτούνται για την επικύρωση των προκλινικών και των πρωταρχικών κλινικών δεδομένων.
Υαλουρονικό Οξύ και Θειική Χονδροϊτίνη
Η ενδοκυστική χρήση υαλουρονικού οξέος και θειικής χονδροϊτίνης αποσκοπούν στην αποκατάσταση του στρώματος των γλυκοζαμινογλυκανών της ουροδόχου κύστης. Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια αυτών των δυο φαρμάκων έχει αποδειχθεί, αλλά περισσότερες μελέτες απαιτούνται. Το κόστος παραμένει περιοριστική παράμετρος.
Βελονισμός
Οι κλινικές μελέτες είναι περιορισμένες προς το παρόν.
Εμβολιασμός
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρων στην δημιουργία συστηματικών εμβολίων ή εμβολίων με τη μορφή κολπικού υπόθετου για την πρόληψη των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων. Εμβόλια με στελέχη ουροπαθογόνων E. Coli (UPEC) στοχεύουν ίνες προσκόλλησης, επιφανειακούς πολυσακχαρίτες, εξωτερικούς μεμβρανικούς υποδοχείς, τοξίνες κ.α.
Παρόλο που πολλαπλά στελέχη ουροπαθογόνων UPEC αποτελούν στόχο αυτών των εμβολίων, ένα επιτυχές εμβόλιο για υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις θα πρέπει να στοχεύει σε πάνω από 1 λοιμογόνο παράγοντα UPEC για να είναι αποτελεσματικό σε ένα μικροβιακό πληθυσμό με ποικιλομορφία. Πειραματικές μελέτες φάσης 2 έχουν διεξαχθεί, αλλά προς το παρόν κανένα εμβόλιο δεν έχει πάρει έγκριση κυκλοφορίας.
Κινέζικα Βότανα
Χρησιμοποιούνται για πάνω από 2,000 χρόνια για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων από υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις του ουροποιητικού. Η βιολογική βάση της χρήσης αυτών των βοτάνων έχει αποδειχθεί με εργαστηριακές μελέτες. Τα βότανα αυτά μπορεί να παρουσιάζουν διουρητική, αντιβιοτική, αντιπυρετική, αντιφλεγμονώδης, αναλγητική δράση καθώς και ιδιότητες ενίσχυσης του ανοσοποιητικού.
Υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα από 7 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες για τον πιθανό ρόλο των κινέζικών βοτάνων στην αντιμετώπιση των υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων, είτε ως μονοθεραπεία είτε ως συμπληρώματα σε αντιβιοτική θεραπεία για μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Τα αποτελέσματα θα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή, αλλά περαιτέρω μελέτες απαιτούνται.
Κινέζικα Βότανα
Εναλλακτικά συμπληρώματα βοτανoθεραπείας
Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα περιλαμβάνουν το Vaccinium macrocarpon (κράνμπερι), Cranberry/lingobbery (είδος κράνμπερι), Berberine-sulfate (Αλκαλοειδές φυτό), βότανο Uva Ursi (φύλλο κουμαριάς).
Υπάρχουν μια σειρά από σπιτικές συνταγές και συμπληρώματα που οι ασθενείς χρησιμοποιούν, αλλά πολλές φορές στερούνται επιστημονικών δεδομένων.
Αυτές περιλαμβάνουν:
• χάπια σκόρδου ή σκόρδο (για τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες),
• Τaraxacum officanalie – φύλλα ραδικιού/πικραλίδων (διουρητική δράση),
• μαγειρική σόδα (αλκαλοποίηση ούρων),
• Vaccinium Myrtillus – μύρτιλλα (αντιπροσκολλητικές ιδιότητες),
• Arctium lappa – κολλιτσίδα,
• Althea officinalis – μολόχα,
• Apium graveolens – σπόροι σέλινου, καθώς και άλλες διατροφικές παρεμβάσεις.
Υπάρχει τρόπος να προστατευτεί κανείς;
Σε περιπτώσεις γυναικών με 2-3 επεισόδια υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων το χρόνο συστήνονται μερικά απλά, γενικά μέτρα, χαμηλού κόστους που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Συστήνεται:
- Η κατανάλωση άφθονου νερού. Συστήνεται η λήψη 2 με 3 λίτρα υγρών κατά προτίμηση με τη μορφή νερού και όχι ανθρακούχων ή ζαχαρούχων ροφημάτων.
- H κένωση της ουροδόχου κύστης, κάθε φορά που υπάρχει επιθυμία, ακόμα και αν αυτό σημαίνει την επίσκεψη στην τουαλέτα κάθε 3 – 4 ώρες ή ακόμα και πιο συχνά.
- Η αφιέρωση απαραίτητου χρόνου στην κένωση της ουροδόχου κύστης. Η ούρηση στην τουαλέτα πρέπει να γίνεται χωρίς βιασύνη και με χαλαρή διάθεση . Όταν κανείς αισθανθεί ότι έχει αδειάσει πλήρως την ουροδόχο κύστη καλό είναι να περιμένει λίγα λεπτά ακόμα στην τουαλέτα και να προσπαθήσει να αποβάλει λίγα ούρα ακόμα που μπορεί να απομένουν μέσα στην ουροδόχο κύστη.
Με τα μέτρα αυτά ξεπλένεται συνεχώς η ουροδόχος κύστη, εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων.
Επίσης, συστήνεται:
- Μετά την ούρηση, το προσεκτικό στέγνωμα της ευαίσθητης περιοχής, χωρίς τριβή, με μαλακό μη αρωματισμένο χαρτί υγείας.
- Ο καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής με κίνηση από εμπρός προς τα πίσω, μετά και την κένωση του εντέρου. Απαγορεύεται η επανάληψη της κίνησης με το ίδιο χαρτί υγείας.
- Το πλύσιμο γύρω από την περιοχή του πρωκτού, μετά την κένωση του εντέρου, εφόσον είναι δυνατόν.
- Αποφυγή δυσκοιλιότητας. Συστήνεται η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών για την καλή λειτουργία του εντέρου. Επί εντόνου προβλήματος δυσκοιλιότητας συστήνεται η χρήση υπακτικών.
- Αποφυγή αφρόλουτρων και αποφυγή χρήσης σαπουνιού, μαντηλιών και αρωμάτων στην περιοχή του κόλπου, τα οποία θα απομακρύνουν τη φυσιολογική προστασία της περιοχής. Συστήνεται το ντους και το πλύσιμο της περιοχής με νερό ή κατάλληλα σαπούνια για την κολπική περιοχή.
- Ο χυμός Κράνμπερι. Ένα μικρό ποτήρι χυμού κράνμπερι τακτικά, ελαττώνει τη συχνότητα των ουρολοιμώξεων.
- Συστήνεται η αποφυγή χρήσης στενών παντελονιών και κολάν, ενώ συστήνεται η χρήση βαμβακερών εσωρούχων.
- Η πρόσληψη φυσικού « ζωντανού» γιαουρτιού. Το γιαούρτι προμηθεύει τον οργανισμό με μικροοργανισμούς (λακτοβάκκιλους), που προσφέρουν προστασία έναντι παθογόνων μικροβίων.
Γιατί να επιλέξω το Δρ. Πλουμίδη;
Ο Δρ. Πλουμίδης διαθέτει τεράστια εμπειρία και μεγάλη εξειδίκευση στις πλέον σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης πάσης φύσεως λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
Ο Δρ. Πλουμίδης διαθέτει στο ιατρείο του αρτιότατες υποδομές και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για την πλέον ολοκληρωμένη παρακολούθηση και υποστήριξη των ασθενών του μετά από κάθε θεραπεία.