Κρυψορχία / Ανελκόμενος Όρχις

Η συχνότερη γενετική ανωμαλία στα αγόρια είναι η κρυψορχία. Αφορά στη μη κάθοδο των όρχεων από την κοιλιακή κοιλότητα στο όσχεο, δηλαδή το σακοειδή θύλακο που περιλαμβάνει κανονικά τους όρχεις, κατά τη στιγμή της γέννησής τους.

Αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα ενδοκρινολογικά προβλήματα που επηρεάζουν τα νεογέννητα αγόρια και είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στα βρέφη που γεννιούνται πρόωρα.

Η κρυψορχία μπορεί να αφορά μόνο στον ένα όρχι (ετερόπλευρος) ή και τους δυο (αμφοτερόπλευρος). Διορθώνεται μέσα σε λίγους μήνες, ωστόσο μερικές φορές απαιτείται χειρουργική παρέμβαση για τη μετακίνηση του όρχεως ή των όρχεων (αν είναι αμφοτερόπλευρος) στο όσχεο.

Ως πάθηση συνδέεται άμεσα με τη στειρότητα αλλά και την εμφάνιση καρκίνου των όρχεων στην ενήλικη ζωή και είναι απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπισή της, εφόσον μετά τη γέννηση του αγοριού, οι όρχεις δεν κατέβουν στη φυσιολογική τους θέση στο όσχεο.

Ενίοτε οι όρχεις δε σταθεροποιούνται στο όσχεο αλλά ανεβοκατεβαίνουν στη βουβωνική χώρα. Σε αυτήν την περίπτωση γίνεται λόγος για ανασπώμενους όρχεις, οι οποίοι υποκρύπτουν τον κίνδυνο υπογονιμότητας κι ανάπτυξης καρκίνου μελλοντικά και χρήζουν εξέτασης και πιθανής αντιμετώπισης.

Πόσο συχνά εμφανίζεται η κρυψορχία;

Η κρυψορχία εμφανίζεται περίπου στο 4% των αγοριών, με το 85% των περιπτώσεων να αφορά σε ετερόπλευρη κρυψορχία και το 15% σε αμφοτερόπλευρη.

Στα πρόωρα αγόρια, η κρυψορχία εμφανίζεται συχνότερα, σε ποσοστό 20%, καθώς η κάθοδος των όρχεων από την κοιλιακή κοιλότητα προς το όσχεο ξεκινά μετά τον 7ο μήνα της κύησης.

Τύποι κρυψορχίας

Η κρυψορχία διακρίνεται σε δυο τύπους, ανάλογα με το αν οι όρχεις που βρίσκονται εκτός του όσχεου είναι ψηλαφητοί ή όχι. Οι μη ψηλαφητοί όρχεις περιλαμβάνουν το 10-20% όλων των κρυψορχιών.

Παράγοντες κινδύνου;

Οι ακόλουθοι παράγοντες κινδύνου συνδέονται με την εμφάνιση κρυψορχίας:

• Η πρόωρη γέννηση. Όσο πιο πρόωρα γεννιέται ένα βρέφος τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης κρυψορχίας.
• Τα βρέφη των οποίων το βάρος γέννησης είναι μικρότερο από 2,5 κιλά αντιμετωπίζουν διπλάσιο ή και τριπλάσιο κίνδυνο σε σχέση με τα φυσιολογικού βάρους βρέφη.
• Σύνδρομο Down και άλλες καταστάσεις που μπορούν να επιβραδύνουν την εμβρυϊκή ανάπτυξη.
• Έκθεση σε φυτοφάρμακα ή χημικές ουσίες που διαταράσσουν τις ορμόνες.
• Οικογενειακό ιστορικό προβλημάτων ανάπτυξης γεννητικών οργάνων.
• Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από τη μητέρα.
• Η κατανάλωση περισσότερων από πέντε αλκοολούχων ποτών την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει, επίσης, συνδεθεί με την προσωρινή κρυψορχία.

Γιατί είναι επικίνδυνη η κρυψορχία;

Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η κρυψορχία μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές, όπως η στειρότητα, ενώ συνδέεται και με την εμφάνιση του καρκίνου του όρχεως.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οι όρχεις πρέπει να βρίσκονται μόνιμα σε θερμοκρασία 34 βαθμών Κελσίου, κάτι που διασφαλίζεται μόνον εντός του όσχεου.

Οι όρχεις που βρίσκονται εκτός του όσχεου παραμένουν σε θερμοκρασία 37 βαθμών, γεγονός που οδηγεί στην ατροφία των κυττάρων τους. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα υπογονιμότητας και στειρότητας, καθώς τα κύτταρα των όρχεων που παράγουν τα σπερματοζωάρια δεν ωριμάζουν σωστά.

Παράλληλα, η υπερθέρμανση των όρχεων αποτελεί μια από τις αιτίες καρκινογένεσης. Σημειώνεται ότι ο καρκίνος του όρχι εμφανίζεται κυρίως σε νέους άνδρες και σπάνια μετά την ηλικία των 40 ετών.

Μια άλλη επιπλοκή της κρυψορχίας είναι η συστροφή των όρχεων, κατά την οποία η σπερματική χορδή παρουσιάζει ελίκωση. Η σπερματική χορδή περιέχει νεύρα, αιμοφόρα αγγεία και το σωληνάριο που μεταφέρει το σπέρμα από τον όρχι στο πέος. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, υπάρχει κίνδυνος απώλειας του όρχι.

Εάν ο όρχις βρίσκεται στη βουβωνική χώρα, η πίεση από το ηβικό οστούν μπορεί να του προκαλέσει βλάβη. Επίσης, η ώθηση των όρχεων στη βουβωνική χώρα μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό βουβωνοκήλης. Γι’ αυτό και είναι επιτακτική η ανάγκη αντιμετώπισης της κρυψορχίας.

Ψυχολογικές συνέπειες – σεξουαλικότητα

Η διεθνής ψυχολογική έρευνα γύρω από την κρυψορχία περιορίζεται σε μερικές αναφορές περιπτώσεων και μικρές μελέτες, οι οποίες συγκλίνουν στο ότι τα αγόρια με κρυψορχία δεν τείνουν να παρουσιάζουν διαταραχές ως προς το φύλο και τη σεξουαλικότητα τους.

Η βασική σεξουαλική κανονικότητα αυτών των αγοριών επιβεβαιώθηκε σε μια μικρή αναδρομική μελέτη που έλεγξε έφηβους αγόρια αρκετά χρόνια μετά τη χειρουργική τους επέμβαση.

Τα παιδιά αυτά είχαν εξελιχθεί σε αρκετά καλά προσαρμοσμένους εφήβους χωρίς ειδικά σεξουαλικά προβλήματα ή προβλήματα φύλου.

Τι προκαλεί την κρυψορχία; Ποια τα αίτια;

Η κρυψορχία είναι μια συγγενής ανωμαλία που οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες. Στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, όλα τα έμβρυα παρουσιάζουν πανομοιότυπες πρόδρομες αναπαραγωγικές δομές, ανεξαρτήτως φύλου. Οι δομές αυτές μπορούν να αναπτυχθούν μετέπειτα είτε σε αρσενικά είτε σε θηλυκά αναπαραγωγικά συστήματα.

Το έμβρυο κατά τη γονιμοποίηση λαμβάνει ένα ζευγάρι φυλετικών χρωμοσωμάτων από τη μητέρα και τον πατέρα του. Τα φυλετικά χρωμοσώματα είναι ένα ζεύγος μορίων DΝΑ. Τα χρωμοσώματα αυτά μπορεί να είναι είτε XX εάν το έμβρυο είναι θηλυκό είτε XY αν είναι αρσενικό.

Καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται, το χρωμόσωμα XY προάγει την ανάπτυξη του όρχεως. Οι όρχεις παράγουν ορμόνες που στη συνέχεια οδηγούν στην ανάπτυξη του αρσενικού αναπαραγωγικού συστήματος και αυτές εμποδίζουν με τη σειρά τους την εξέλιξη και ανάπτυξη του θηλυκού αναπαραγωγικού συστήματος.

Θεωρείται ότι τα προβλήματα της κρυψορχίας ή των μη αναπτυσσόμενων όρχεων συμβαίνουν σε αυτό το στάδιο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις κρυψορχίας, ένας συνδυασμός γενετικής, μητρικής υγείας και ορισμένων περιβαλλοντικών παραγόντων θεωρείται ότι διαταράσσει τις ορμόνες, τις φυσικές αλλαγές και τη δραστηριότητα των δομών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη των όρχεων.

Ωστόσο, τα ακριβή αίτια παραμένουν άγνωστα.

Τι συμπτώματα έχει η κρυψορχία;

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της κρυψορχίας είναι η ορατή απουσία ενός ή και των δυο όρχεων από το όσχεο.

Ωστόσο, κάθε παιδί μπορεί να παρουσιάσει διαφορετικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα της κρυψορχίας μπορεί να μοιάζουν με άλλες καταστάσεις ή ιατρικά προβλήματα.

Η κρυψορχία είναι συνδεδεμένη με διάφορες παθήσεις (βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας, ανωμαλίες επιδιδυμίδας, υποσπαδίας κ. λπ.). Πάντα συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για τη διάγνωση.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κρυψορχίας;

Η διάγνωση της κρυψορχίας γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις κλινικά, με την ψηλάφηση.

Εφ’ όσον ο όρχις εντοπισθεί με την ψηλάφηση γίνεται προσπάθεια να κατέλθει στο όσχεο. Αν ο όρχις κατέλθει και παραμείνει στο όσχεο τότε κάνουμε λόγο για ανασπώμενο όρχι.

Συχνά, ο κλινικός διαχωρισμός μεταξύ ανασπώμενων όρχεων και κρυψορχίας είναι δύσκολος.

Εφόσον ο όρχις δεν εντοπίζεται με την απλή ψηλάφηση, πραγματοποιείται εξέταση με υπερήχους, η οποία επιτρέπει να μελετηθεί ο όρχις ως προς την ακριβή θέση, το μέγεθος και την ποιότητα τους.

Αν η υπερηχογραφική εξέταση δεν αποδώσει τότε υπάρχει η επιλογή της μαγνητικής τομογραφίας.

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται η λαπαροσκόπηση για τον εντοπισμό των όρχεων ενδοκοιλιακά προσφέροντας τη δυνατότητα παράλληλης αποκατάστασης του προβλήματος.

Σε περιπτώσεις διαταραχών ανάπτυξης των έξω γεννητικών οργάνων πραγματοποιούνται ειδικές γενετικές εξετάσεις.

Σημειώνεται ότι περίπου στο 20% των περιπτώσεων κρυψορχίας, ο όρχις δεν ανακαλύπτεται μέχρι το παιδί να μην είναι πλέον μωρό.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται θεραπεία;

Στις περισσότερες περιπτώσεις κρυψορχίας, οι όρχεις θα κατέβουν από μόνοι τους στη θέση τους μέσα στους πρώτους 6-8 μήνες της ζωής του βρέφους. Σε αντίθετη περίπτωση, συνίσταται η αντιμετώπιση της κρυψορχίας.

Εκτιμάται ότι περίπου το 1,5% των αγοριών με κρυψορχία θα χρειαστούν θεραπεία μετά την ηλικία των 6 μηνών και το αργότερο μέχρι την ηλικία των 18 μηνών, καθώς η καθυστέρηση της αντιμετώπισης του προβλήματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων ή στειρότητας αργότερα στη ζωή του παιδιού.

Η ειδική θεραπεία για την κρυψορχία καθορίζεται από το γιατρό του παιδιού με βάση:

• Την ηλικία του, τη γενική υγεία και το ιατρικό ιστορικό του,
• Την έκταση της κατάστασης,
• Την ανοχή του παιδιού σε συγκεκριμένα φάρμακα, διαδικασίες ή θεραπείες,
• Τις προσδοκίες για την πορεία της κατάστασης.

Πώς αντιμετωπίζεται η κρυψορχία;

Η χορήγηση ορισμένων ορμονών μπορεί να διεγείρει την παραγωγή τεστοστερόνης, η οποία βοηθά τους όρχεις να κατέβουν στο όσχεο.

Ειδικότερα, η ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη μπορεί να συμβάλει στην ωρίμανση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων και, σε πολλές περιπτώσεις των όρχεων που βρίσκονται στο βουβωνικό πόρο. Οι όρχεις μετακινούνται στο όσχεο μετά από αυτή τη φαρμακευτική θεραπεία.

Ωστόσο, αν η ορμονοθεραπεία δεν αποδώσει τότε, η κρυψορχία αντιμετωπίζεται χειρουργικά, μέσω μιας επέμβασης που ονομάζεται ορχεοπηξία, και έχει ως στόχο την ορθή και σταθερή τοποθέτηση του όρχι στο όσχεο.

Η ορχεοπηξία επί έκτοπων όρχεων που ψηλαφώνται στη βουβωνική χώρα, γίνεται με μια επέμβαση που δεν απαιτεί νοσηλεία και με ποσοστά επιτυχίας που αγγίζουν σε έμπειρα χέρια το 100%.

Η επέμβαση περιλαμβάνει δυο τομές, οι οποίες κλείνουν με απορροφήσιμα ράμματα καθιστώντας μη αναγκαία την αφαίρεσή τους μετά το χειρουργείο.

Ειδικότερα, ο χειρουργός κάνει μια μικρή τομή στην κοιλιακή χώρα και χρησιμοποιεί μικρά χειρουργικά εργαλεία για να μετακινήσει τον όρχι κάτω από το βουβωνικό πόρο και να τον τοποθετήσει στο όσχεο χρησιμοποιώντας μια δεύτερη τομή. Μετά από μερικούς μήνες, εξαλείφεται κάθε ίχνος των τομών.

Όταν οι όρχεις δεν ψηλαφώνται και είναι ενδοκοιλιακοί, χρειάζεται να γίνει λαπαροσκοπική προσέγγιση. Τα παιδιά σε αυτήν την περίπτωση νοσηλεύονται για μια νύχτα και τα ποσοστά τελικής επιτυχίας σε αυτές τις υψηλές-ενδοκοιλιακές κρυψορχίες είναι της τάξης του 85%.

Τι είδους αναισθησία επιλέγεται;

Η επέμβαση της ορχεοπηξίας γίνεται υπό γενική αναισθησία.

Υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος;

Η ορχεοπηξία είναι ανώδυνη και σε σπάνιες περιπτώσεις χορηγούνται αναλγητικά.

Απαιτείται νοσηλεία μετά την επέμβαση;

Η χειρουργική επέμβαση της ορχεοπηξίας δεν απαιτεί νοσηλεία. Συνήθως, τα χειρουργημένα αγόρια εξέρχονται από το νοσοκομείο 2-3 ώρες μετά την επέμβαση. Σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνει λαπαροσκοπική προσέγγιση των όρχεων, οι μικροί ασθενείς νοσηλεύονται για μια νύχτα.

Πόσο ασφαλής είναι η χειρουργική επέμβαση;

Η ορχεοπηξία είναι μια απλή και ιδιαίτερα ασφαλής επέμβαση στα χέρια ενός έμπειρου χειρουργού.

Τι ποσοστά επιτυχίας έχει η χειρουργική επέμβαση;

Η χειρουργική αντιμετώπιση της κρυψορχίας με ορχεοπηξία έχει υψηλότατα ποσοστά επιτυχίας, τα οποία σε έμπειρα χέρια υπερβαίνουν το 99%.

Ποια είναι η ιδανική ηλικία για τη χειρουργική επέμβαση;

Μετά τους 18 μήνες της ζωής ενός αγοριού με κρυψορχία, στα κύτταρα των όρχεων αναπτύσσονται μόνιμες βλάβες, οι οποίες συνδέονται με την υπογονιμότητα ή ακόμα και την ανάπτυξη καρκίνου στην ενήλικη ζωή.

Γι’ αυτό, σύμφωνα και με τις κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν διεθνώς, η επέμβαση για τη διόρθωση της κρυψορχίας πρέπει να γίνεται γύρω από την ηλικία των 12 μηνών.

Τι γίνεται μετά το χειρουργείο;

Μετά τη χειρουργική αντιμετώπιση της κρυψορχίας, απαιτείται παρακολούθηση του παιδιού από το χειρουργό του.

Τι είναι οι ανασπώμενοι όρχεις;

Ενίοτε οι όρχεις δεν σταθεροποιούνται στο όσχεο αλλά ανεβοκατεβαίνουν στη βουβωνική χώρα. Σε αυτήν την περίπτωση γίνεται λόγος για ανασπώμενους όρχεις, οι οποίοι επίσης εγκυμονούν τον κίνδυνο υπογονιμότητας κι ανάπτυξης καρκίνου μελλοντικά και χρήζουν εξέτασης και πιθανής αντιμετώπισης.

Πώς αντιμετωπίζονται οι ανασπώμενοι όρχεις;

Οι ανασπώμενοι όρχεις εκτιμώνται κλινικά και υπερηχογραφικά. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν εγκυμονούν κινδύνους κι ως εκ τούτου δε χρειάζονται χειρουργική επέμβαση. Όμως, αν τελικά αυτό κριθεί απαραίτητο αντιμετωπίζονται όπως ακριβώς και τα περιστατικά κρυψορχίας.

Γιατί να επιλέξω το Δρ. Πλουμίδη;

Η αντιμετώπιση της κρυψορχίας είναι μια λεπτή χειρουργική επέμβαση και πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από άκρως εξειδικευμένους χειρουργούς στην παιδοουρολογία. Ο Δρ. Πλουμίδης διαθέτει τεράστια εμπειρία και μεγάλη εξειδίκευση στις πλέον σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης της κρυψορχίας.

Ο Δρ. Πλουμίδης διαθέτει στο ιατρείο του αρτιότατες υποδομές και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας για την πλέον ολοκληρωμένη παρακολούθηση και υποστήριξη των ασθενών του μετά από κάθε επέμβαση.